Konumu
Çaltılar Höyük Muğla İli, Seydikemer İlçesi'nin 56 km kuzeydoğusunda; Elmalı İlçesi'nin 30 km kuzeybatısında; Çaltılar Mahallesi'nin güneyinde ve bitişik bir konumda, en yüksek noktası denizden yaklaşık 1.287 m yüksekliktedir. Höyük kuzey-güney 175 m, doğu-batı doğrultusunda 160 m’lik boyutları ile yaklaşık 3 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. En yüksek bölümü ova seviyesinden 11 m yüksekliğinde olup, kuzey bölümü güneyinden daha yüksektir. Höyüğün doğusundan Küçüklü Çayı geçmekte, 300 m kuzey/kuzeybatısında ise Kırkpınar olarak tanımlanan su kaynağı bulunmaktadır. Küçüklü Çayı, höyüğün 2,5 km güneybatısında Karaçulha Çayı ile birleşerek Seki Ovası’na girmekte ve Eşen Çayı’nı oluşturmaktadır. Antik Dönem Xanthos nehir sisteminin (Eşen Çay) üst kısımlarında bulunan höyük, Oinoanda’nın 15 km kuzeydoğusunda, Balboura’nın ise 10 km güneydoğusundadır. Çaltılar Höyük ve çevresi, Hitit metinlerinde Lukka olarak anılan bir coğrafi bölgeye ve ötesine uzanan bir alanı kapsamaktadır (Mellink, 1995; Hawkins, 1998; Niemeier, 1999; Bryce, 2005). Romalılardan önce ise Kabalia olarak adlandırılan bir bölgeye ait olan yöre, Roma Dönemi'nde kuzeyin bir parçası olmuştur (Coulton, 1993; 1998, s. 226).
Kaynakça
T.R. Bryce, 2005. The Kingdom of the Hittites. Oxford: OUP.
J. J. Coulton, 1993. North Lycia before the Romans. (Ed. Jürgen Borchhardt, Gerhard. Dobesch), Akten des II. Internationals Lykien–Symposions, Wien, 6.–12. Mai 1990. Vienna: VÖAW, s. 79–85.
J. J. Coulton, 1998. Highland cities in south–west Turkey: the Oinoanda and Balboura Surveys. (Ed. Roger Matthews), Ancient Anatolia. Fifty Years’ Work by the British Institute of Archaeology at Ankara. London: British Institute at Ankara, s. 225–236.
J .D. Hawkins, 1998. Tarkasnawa king of Mira: “Tarkondemos”, Boğazkoy sealings and Karabel, Anatolian Studies, 48, s. 1–31.
M. J. Mellink, 1995. Homer, Lycia, and Lukka (Ed. Sarah Morris, Jane Carter), The Ages of Homer. A Tribute to Emily Townsend Vermeule. Austin: University of Texas, s. 33–42.
W. D. Niemeier, 1999. Mycenaeans and Hittites in war in western Asia Minor (Ed. Robert Laffineur), POLEMOS: Le contexte guerrier en Egee a l’age du Bronze. Actes de la 7e Rencontre egeenne internationale Universite de Liege, 14–17 avril 1998, Liege Aegaeum 19, s. 141–155.
Araştırma ve Kazı Tarihçesi
Höyük 1988 yılında John James Coulton yönetiminde Balboura antik kentinin doğusunda; Karaçulha ve Küçüklü Çayı’nın üst akaçlama alanlarında gerçekleştirilen yüzey araştırmasında saptanmıştır (Coulton 1989; 1992; 1998). Coulton’un ön raporlarında, görsel malzeme olmaksızın burada MÖ 4., 3. ve 1. binyıl başına ait seramikler bulunduğu belirtilmiştir. 1990 yılında höyük ve yakın çevresi arkeolojik sit ilan edilmiştir. Höyük’te Nicoletta Momigliano başkanlığında yürütülen Çaltılar Arkeoloji Projesi kapsamında 2008–2012 yıllarında kapsamlı yüzey araştırmaları gerçekleştirilmiş (Momigliano 2013; Momigliano vd. 2011); 2020 yılında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izni ile Prof. Dr. Ayşegül Aykurt başkanlığında sistemli kazılara başlanılmıştır (Aykurt vd. 2023).
Kaynakça
A. Aykurt, K. Böyükulusoy, U. Oğuzhanoğlu, 2023. “Çaltılar Höyük 2021 Yılı Kazıları”, Kazı Sonuçları Toplantısı 42/1, 313–327.
J. J. Coulton, 1993. “North Lycia before the Romans”, J. Borchhardt, G. Dobesch (Ed.), Akten des II. Internationals Lykien–Symposions, Wien, 6.–12. Mai 1990, Vienna, 79–85.
J. J. Coulton, 1998. “Highland cities in south–west Turkey: the Oinoanda and Balboura Surveys”, R. Matthews (Ed.), Ancient Anatolia. Fifty Years’ Work by the British Institute of Archaeology at Ankara, London, 225–236.
N. Momigliano, 2013. “Çaltılar Arkeolojik Projesi 2012/Çaltılar Archaeological Project”, ANMED Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri 2013–11, 178–184.
N. Momigliano, A. Greaves, T. Hodos, B. Aksoy, 2011. “Çaltılar Survey Proje ct 2010/Çaltılar Yüzey Araştirma”, ANMED (Anadolou Akdenizi Arkeoloji Haberleri/News of Archaeology from Anatolia’s Mediterranean Areas 9, 159–163.
Stratigrafisi
